LIBERTÉ, EEN KERSTVERHAAL
Nabij de hoofdingang van Gare du Nord ligt Jacques Perdu op een dikke laag karton. Hij heeft zich samen met z’n hond, Liberté, ingenesteld in wat oude dekens. Op een stuk karton staat nauwelijks leesbaar in het Frans: “Mijn hond is oud; ik wil hem laten inslapen.’ Ernaast een kom die uit een militaire uitrusting lijkt te komen, met daarin wat kleingeld.
Gare du Nord is een druk station. Het is de eindbestemming van de Thalys-treinen uit Brussel en de Eurostar uit Londen en het dagelijks vertrekpunt voor honderden Franse forenzen op weg naar hun werk. Duizenden voeten schuifelen voorbij in de drukte; niet één stapt op Jacques. Duizenden ogen die niets mankeren; niet één oog dat Jacques opmerkt. Jacques bestaat omdat Hitler de oorlog heeft verloren. De winnaars van die oorlog kunnen hem echter niets beters bieden dan deze plek en deze hond, die Liberté heet.
Na de ochtendspits neemt de drukte af. Een koude wind snijdt zich vanaf de Rue de Maubeuge een weg langs het station. Het is december, enkele dagen voor Kerstmis. Er staan bouwsteigers tegen de stationsmuur; gruis valt naar beneden van de bouwvakkers die hoog boven Jacques de oude voegen schoon schuren. Een in de haast genomen stadsbesluit om nog dit jaar het toegekende budget aan restauratiegeld op te souperen. Jacques blijft net uit de vuurlinie. Het steengruis raakt hem niet. Hij bukt voorover om de luttele munten in zijn kom te tellen. Dat wordt hem fataal. Een buis die ver boven Jacques is losgeraakt, valt vol op zijn nek. Hij sterft terstond. Liberté blijft ongedeerd. Van de schrik verplaatst het beest zich enkele centimeters, moe en oud als zij is.
Er zijn getuigen onder de passanten. Ze grijpen naar hun telefoon. Een vrouw buigt zich over het roerloze lichaam van Jacques. Ze legt twee vingers tegen zijn hals. Een man pakt met zorg de zware buis, aangestaard door de verweesde Liberté. Iemand filmt het trieste tafereel. Het is een journalist van de tv-zender GrandParis. Politie, een ambulance. Nog voordat Jacques wordt afgevoerd, zijn z’n schamele bezittingen al in een container gemieterd, die – zo het toeval wil – meteen geleegd wordt door gemeentewerkers. Een agent praat in zijn telefoon terwijl hij Liberté aan een riem legt. Het beest piept van de stress en kan zich nauwelijks verroeren. Drie kwartier na de dood van Jacques herinnert niets meer aan zijn bestaan. De journalist is de laatste betrokkene die vertrekt. Gemonteerde beelden van het voorval staan enkele uren later online. Rust keert weder in de straat. Liberté is weg, meegenomen door een dierenambulance. Einde verhaal van een mensenleven, met naar alle waarschijnlijkheid een kerstspuitje voor de hond.
Dan duikt er een foto op. Een vakantiekiekje van een familie waarop hun zoontje op een zomerse dag Liberté aait, met een glimlachende Jacques op de achtergrond. Dezelfde locatie, hetzelfde plekje bij Gare du Nord. De foto en het verhaal van Jacques en Liberté gaan viraal. Letterlijk duizenden mensen vragen zich op sociale media af wat er met Liberté is gebeurd. ‘Waar is Liberté?’, koppen de kranten. Het journaal opent met de beelden geschoten door de journalist. Meer dan achthonderd mensen uit elf landen willen zich over Liberté ontfermen. Er is een wake op de plek die Jacques ‘thuis’ noemde. Iemand oppert een kerstdiner te organiseren voor de overige zwervers die zich in de buurt van het station ophouden. Kortom, een warme kerstgloed verlicht Gare du Nord.
Liberté was door de dierenambulance afgeleverd bij een dierenarts, die besloot het futloze dier uit haar lijden te verlossen. Terwijl hij zijn spuit prepareerde, werd hij echter afgeleid door een telefoontje. Zijn assistente – onbekend met het lot van de hond – ontfermde zich over Liberté, gaf haar een grondige schrobbeurt en plaatste de hond in een rustruimte. Dankzij haar overleefde Liberté de dag. Daags na de dood van haar baasje werd Liberté bij een ouder echtpaar uit de buurt ondergebracht, nog voordat de mediagekte tot de dierenarts was doorgedrongen.
En Jacques Perdu? Op Tweede kerstdag stond het relaas van zijn leven op de site van GrandParis. Hij was afkomstig uit Rouen en was ooit afgestudeerd als leraar maatschappijleer. In één jaar tijd kwamen zijn ouders bij een verkeersongeluk om het leven, verloor hij z’n baan en verliet zijn vrouw hem om zich op haar transgenderoperatie te richten. Wat kan er toch veel triestheid in één zin, beste lezer.
Liberté koesterde zich in het warme huis van de heer en mevrouw Landrieu en beleefde een liefdevolle, laatste Kerstmis.
Zalig kerstfeest!
