DE AMERIKAANSE DROOM

Hij voelde zich onoverwinnelijk toen hij in 1960 met een gouden Olympische medaille terugkeerde uit Rome. Ik heb het over Muhammad Ali, de latere bokslegende. De 18-jarige Ali – toen nog Cassius Clay geheten – paradeerde door de straten van het provinciestadje Louisville in de staat Kentucky, waar hij geboren en getogen was. Met de gouden plak om zijn nek bezocht hij zijn vroegere lagere school, liep bij zijn sportschool binnen en reed met een vriend op zijn scooter door de stad.

Er lag een veelbelovende toekomst voor hem open; de bokssport was populair en de charismatische uitstraling van Clay zou daar zeker aan bij kunnen dragen.

Het Amerika van 1960 was nog het land van de rassenstrijd. De tijd van Emmett Till, de zwarte jongen uit Mississippi, die werd ontvoerd en vermoord alleen omdat hij zwart was. De tijd van Rosa Parks, de zwarte vrouw die haar plaats in het blanke deel van de bus weigerde af te staan. Martin Luther King. Later allemaal helden. Er werden straatnamen naar hen vernoemd. Indertijd haalde blank Amerika er echter de neus voor op.

Met zijn pas veroverde medaille op de borst stapte Ali met een vriend een restaurant binnen en werd prompt aangesproken door een serveerster.

‘Sorry, Sir. We don’t serve negroes.’

‘That’s fine with me, madam,’ antwoordde Ali. ‘For I don’t eat them.’

Ali werd de toegang geweigerd en hij kon afdruipen. Resoluut stapte hij op zijn scooter en reed naar de Ohio Rivier, die door de stad stroomt. Midden op de brug zal de rivier wel op zijn diepst zijn, dacht de latere drievoudig wereldkampioen. Hij stapte af en wierp zijn gouden medaille over de railing.

‘Als ik in mijn eigen woonplaats niet welkom ben in een restaurant, dan betekent die medaille ook niets voor mij.’

Een kritische stem was geboren. Zeven jaar later zou hij midden in de woelige jaren zestig – tijdens de Vietnamoorlog – militaire dienst weigeren.

‘Geen enkele Vietnamees heeft me ooit voor 'nigger’ uitgemaakt,’ sprak de jonge bokser.

Daar hoefde je in die dagen als zwarte in de VS het land niet voor uit.