DE VIKINGEN ACHTERNA
Na bijna alle toeristengebieden van de wereld op je netvlies te hebben gehad, wil je iets compleet anders. Een plek die op de afvinklijst met afwijkende karakteristieken het hoogst scoort. Dan zou je wel eens terecht kunnen komen op de Schotse Orkney Eilanden.
De Orkneys, gelegen op dezelfde breedtegraad als het Noorse Stavanger, zijn een groep eilanden ten noorden van Schotland. Alleen de bekendere Shetland Eilanden zijn een verdere bestemming vanaf het Schotse vasteland. Twintig van de eerstgenoemde zijn bewoond. De mensen leven een teruggetrokken bestaan en voorzieningen zijn er schaars. Er is geen openbaar vervoer of politie. Een enkel winkeltje, de onvermijdelijke kroeg en een hotel. Op de school worden docenten per helikopter ingevlogen en kinderen gaan voor hun middelbaar onderwijs op jonge leeftijd op kamers in een Schotse stad.
Je waant je er in een andere tijd. Alleen de asfaltwegen en de enkele auto brengen je focus terug naar onze eeuw. Het land is vlak met veel groen en heide. Er staan weinig bomen. De stranden en duinen zijn het domein van zeemeeuwen, die over je heen scheren beledigd als ze zijn door jouw aanwezigheid. De huizen zijn vestingen met verankerde dakplaten vanwege het weer, dat in het najaar erg tekeer gaat. Je zit per slot van rekening midden op zee. Je kunt er geluk hebben. Er zijn heerlijke zomerse dagen. Maar als het stormt en de golven werpen de vissersboten op de kade, ben je aardig geïsoleerd; de veerboten varen dan niet. Vreemd genoeg gaat de veerdienst vanaf alle eilanden direct naar Kirkwall, de enige stad op wat ze Mainland noemen. Directe verbindingen tussen de eilanden zijn schaars.
Je verplaatst je per fiets of scooter en stapt op het eiland Sanday af bij een wandelroute. Het pad leidt je naar een strand dat je van je leven niet vergeet: Doun Helzie Beach. De enige voetsporen zijn die van jou. Een rotsachtige kust waar de golven door de eeuwen een poort en een grottenpartij hebben geslagen in de rotswand. Het strand ligt bezaaid met fraaie stenen, het soort dat kinderen graag mee naar huis nemen. Fraai met mos en onkruid begroeide ruïnes staan langs de kant van de weg en herinneren aan de tijd dat er nog aardig wat mensen woonden. Kerkhoven waar Art House filmregisseurs stad en land voor afspeuren liggen op de Orkneys onaangetast. Grafstenen vertellen in een handvol woorden familietragedies waar de zee vaak een hand in had.
Op hetzelfde eiland stuit je op een oude Vikingenbegraafkelder. Een trapje leidt je naar beneden. Er hangt een kastje met daarin de sleutel van de deur en een zaklamp. Toch maar niet doen. Stel dat de deur dichtvalt. Er is geen sterveling te bekennen in dit verlaten deel van het eiland. Je wilt niet je laatste adem uitblazen in een afgesloten grafkelder. Hetzelfde dilemma overkomt je aan de noordoostkant van het eiland als je overweegt de Star Point Lighthouse te bezoeken. ‘Beware erosion’ waarschuwt een bord aan het begin van een karrenspoor. Verderop is de helft van het pad weggeslagen; je kunt er alleen per fiets of te voet verder. Nog een obstakel, bij eb moet je meters door de modder banjeren. Geen aanrader.
De bewoners gaan of generaties terug of zijn relatief nieuwkomers uit een grote verscheidenheid van Britse steden. Ze hadden een reden om daar weg te gaan of waren gewoon de stedelijke drukte beu. Het westers consumptiepatroon laat je op de eerste dag al achter je. Er is internet en je kunt een auto tot je beschikking hebben. Daar is het wel mee gezegd.
Je bent er alleen of met je reisgezel. Jullie moment van bezinning. Wil je koers bepalen in je leven, dan is dit je bestemming. Vergeet Seven years in Tibet. Kies voor Seven days in the Orkneys! Je leert er al snel je telefoon in het hotel te laten. Je komt dicht bij jezelf of houdt de hand van je partner vast, zoals je dat niet eerder deed. Je hebt alle drukte en gekte van de wereld op het continent gelaten. Een prenatale rust overvalt je. Hier hebben zich nog geen drommen mensen opgehouden. Met enige overdrijving mag je stellen dat de Vikingen, die hier in vroegere tijden per toeval landden, tot de meest frequente bezoekers behoorden.
En dan die stilte. Een stilte die je wel moet accepteren. De Orkneys, een sublieme meditatieplek en/of een formidabel uitwaaistrand.
