HET RECHT OM IN VREDE TE LEVEN
Als ik sterf, is er weer één persoon minder voor wie deze man iets betekende. Bij vlagen denk ik nog wel eens aan hem. De Chileense protestzanger Victor Jara.
Jara werd geboren in 1932 in een arm boerengezin in Lonquén, dicht bij de hoofdstad Santiago, en hij stierf in 1973 in het stadion van Santiago, vermoord door de coupplegers die de democratisch gekozen president Salvador Allende tijdens een staatsgreep uit het zadel wierpen. Victor groeide op in een eenvoudige boerengemeenschap. Samen met zijn moeder zong hij als dorpsgenoten een rendez-vous hadden met het wel en wee van het leven. Victor was een man met een groot empathisch vermogen. Hij had belangstelling voor theater en muziek. Hij vertrok naar Santiago en ontpopte zich als protestzanger. Jara sloot zich aan bij 'Nueva Cancion Chilena', het Nieuwe Chileense Lied. Hij begon met het schrijven van liedjes over zijn jeugd, het boerenleven en de arbeidersklasse, waar hij zijn hart aan had verpand. Zijn teksten waren een ode aan het land en de landarbeiders, de bron van elke samenleving. Zijn El derecho de vivir en paz (Het recht om in vrede te leven) werd een bekend volkslied. Zichzelf begeleidend op gitaar zong Jara met gevoelige stem zijn nummers door het hele land. Victor trouwde met de Engelse danseres Joan Turner en kreeg twee dochters.
Jara steunde President Allende en toen de coupplegers in 1973 toesloegen was hij een gericht doelwit. Zijn vrouw herinnert zich het laatste contact met Victor: 'Hij belde me in de middag van 11 september en zei dat hij vanwege de avondklok niet naar huis kon komen. Hij benadrukte dat de meisjes en ik thuis moesten blijven en dat hij van ons hield.' Wat Jara niet vertelde was dat de tanks al voor de universiteit stonden, waar hij werkte. Hij werd opgepakt en samen met duizenden anderen ondergebracht in het stadion van de Chileense hoofdstad. Daar verhief hij zijn stem om andere gevangenen gerust te stellen. Zijn laatste lied (Manifiesto) werd door een overlevende uit het hoofd geleerd en het stadion uitgesmokkeld. Jara was inmiddels al overleden. Vermoord. Zijn vrouw kon een week later zijn gehavende stoffelijk overschot ophalen bij het mortuarium.
De ster van Victor Jara blijf tot aan de dag van vandaag stralen aan de Chileense hemel. Niet in de laatste plaats vanwege de inspanningen van zijn vrouw. In 2003 werd het stadion waar Victor zijn laatste dagen doorbracht, herdoopt tot het Victor Jara Stadion. 'Ze hebben mijn man vermoord, maar zijn muziek leeft voort,' sprak zijn vrouw. die meer dan veertig jaar spendeerde om de verantwoordelijke voor Victors dood voor de rechter te krijgen. Een voormalige legerofficier is in verband hiermee opgepakt in Florida. Joan Jara beschouwde zichzelf als ‘een van de gelukkigen’. Zij wist tenminste binnen een week wat er met haar man was gebeurd. Dat konden duizenden anderen niet zeggen.
